Luật HTX 2023 có hiệu lực, tạo đà cho kinh tế tập thể phát triển

Luật Hợp tác xã (HTX) năm 2023 là một bước quan trọng mở ra những thay đổi mới trong lĩnh vực HTX. Từ ngày 01/7/2024, Luật sẽ có hiệu lực chính thức, đánh dấu một sự khởi đầu mới cho cộng đồng HTX. Luật Hợp tác xã mới bao gồm 12 chương và tổng cộng 115 điều, phủ sóng rộng rãi các mặt của hoạt động HTX. Đặc biệt, các chính sách hỗ trợ trên tinh thần đề cao bản chất tốt đẹp của mô hình kinh tế tập thể đã khẳng định HTX là một trong những mô hình hiệu quả trong nâng cao an sinh xã hội, phát triển kinh tế theo hướng thúc đẩy liên kết chuỗi giá trị.

Cốt lõi - vững chắc

Một trong những điểm mới của Luật HTX 2023 là đã chú trọng đến vấn đề chuyển đổi số, kiểm toán HTX. Đây là những yếu tố quan trọng giúp mô hình HTX thích ứng với thị trường, minh bạch trong quản lý tài chính và vận hành sản xuất. Đây có lẽ là một trong những điều mong mỏi lớn của các tổ chức kinh tế tập thể, bởi việc quy định sự tồn tại các pháp nhân khác nhau trong tổ chức HTX có thể giúp HTX huy động được nguồn lực lớn hơn từ các thành phần kinh tế để phát triển.

Hiện nay, toàn tỉnh có 190 HTX (trong đó, có 106 HTX nông nghiệp, 24 HTX thủy sản, 19 HTX vận tải, 07 QTD nhân dân và 34 HTX dịch vụ thương mại). Tổng số thành viên là 12.673 thành viên, thu hút 4.713 lao động, tổng vốn điều lệ là 562,815 tỷ đồng, vốn hoạt động là 1.435,478 tỷ đồng. Khi Luật HTX năm 2023 với nhiều đổi mới được cho là sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các HTX hoạt động bình đẳng với các doanh nghiệp, thu hút thêm hộ cá thể vào HTX, từ đó mở rộng độ phủ về an sinh xã hội.

Tháng 7/2024 Luật HTX có hiệu lực Chính phủ đã ban hành Nghị định, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã ban hành Thông tư hướng dẫn cách phù hợp để Luật HTX 2023 nhanh chóng đi vào thực tiễn. Có thể thấy, cánh cửa mở ra cho các HTX rất rộng khi Luật HTX năm 2023 ra đời. Lúc này, mô hình kinh tế tập thể, HTX ngày càng được tạo điều kiện để phát triển.

Đẩy mạnh việc thực hiện các chính sách

Ông Phạm Ngọc Nhiễn, CTHĐQT HTX Vận tải Châu Đức, tỉnh BR-VT cho biết vấn đề kiểm toán HTX giúp lãnh đạo HTX có kế hoạch điều hành HTX hiệu quả, tạo điều kiện để HTX huy động vốn và vay vốn. Nếu như Luật HTX năm 2012 và Điều 20 Nghị định số 193/2013/NĐ-CP còn quy định chưa cụ thể về vấn đề kiểm toán thì Luật HTX 2023 đã chi tiết hóa, hi vọng khi đi vào thực tiễn sẽ tạo thuận lợi cho các HTX trong quá trình hoạt động.

Hiện nay, để thích ứng với thời đại công nghệ số, tại Điều 24 Luật HTX năm 2023 quy định 03 chính sách đó là: Hỗ trợ Tổ hợp tác (THT), Hợp tác xã (HTX), Liên hiệp Hợp tác xã (LHHTX) ứng dụng khoa học công nghệ; Hỗ trợ THT, HTX, Liên hiệp HTX đổi mới sáng tạo; Hỗ trợ THT, HTX, Liên hiệp HTX chuyển đổi số nhất là lĩnh vực giao thông vận tải. Như vậy, Luật HTX 2023 đã thể chế hóa đầy đủ các định hướng chính sách về khoa học công nghệ trong Nghị quyết số 20/TW.

 Đặc biệt, điều 20 Luật HTX năm 2023 quy định 3 chính sách hỗ trợ THT, HTX, LHHTX về: Đào tạo về KTTT tại một số cơ sở đại học, chương trình đào tạo lý luận chính trị và quản lý nhà nước, đào tạo nâng cao năng lực cho thành viên, người lao động của THT, HTX, LHHTX; Hỗ trợ lương, thưởng và phúc lợi để thu hút lao động có chất lượng cao về làm việc tại THT, HTX, LHHTX; Hỗ trợ THT, HTX, LHHTX các thông tin pháp lý, tiếp cận các nguồn vốn; Xây dựng mạng lưới cung cấp dịch vụ tư vấn cho THT, HTX, LHHTX; Nhân rộng mô hình HTX, LHHTX hoạt động hiệu quả;

Ông Nguyễn Khắc Giáp, Giám đốc HTX Giám đốc HTX Nông nghiệp ứng dụng CNC xã Xuyên Mộc (Huyện Xuyên Mộc) cho biết: Theo quy luật thì “Tre già, măng mọc” là lẽ thường, nhưng đối với các HTX, tình trạng nhân sự giá hóa sẽ khiến HTX gặp không ít thách thức. Cụ thể là HTX chủ yếu là sản xuất và dịch vụ, cho nên người trẻ thường không mặn mà. Nhưng khi chính sách hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực tại Luật HTX 2023; Cùng với đó là Nghị quyết số 12/2023/NQ-HĐND ngày 24/8/2023 của HĐND tỉnh về việc quy định mức chi hỗ trợ đưa lao động trẻ về làm việc tại tổ chức kinh tế tập thể trên địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu  đi vào thực tiễn sẽ giúp HTX giải bài toán về nguồn nhân lực, hỗ trợ kịp thời giúp HTX có nhân lực trẻ, có tâm huyết với nghề.

Ảnh minh họa

Thụ hưởng chính sách được liên tục

Một trong những điểm mà nhiều HTX quan tâm nhất đó là tại chương 2 của Luật HTX 2023 đã cụ thể hóa 8 nhóm chính sách hỗ trợ HTX. Đồng thời các HTX đang hưởng thụ chính sách hỗ trợ từ Luật HTX 2012, thời gian kéo dài đến hết 2025 được tiếp tục thực hiện cho đến khi hết thời gian áp dụng chính sách hoặc có văn bản thay thế, bãi bỏ (khoản 5 điều 115 Luật HTX 2023). Điều này giúp bảo đảm để các HTX không bị gián đoạn trong quá trình tiếp cận chính sách xã hội, tạo điều kiện thông suốt cho việc thực hiện các kế hoạch, dự án kinh tế, đầu tư một cách thông suốt.

Theo đánh giá của các chuyên gia, nhìn chung các chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, HTX trong Luật HTX năm 2023 đã được quy định rộng khắp, thiết thực, hi vọng sẽ giúp các HTX phát huy hiệu quả của mô hình kinh tế tập thể. Một điểm đáng lưu ý khác đó là bộ máy, tổ chức của mô hình HTX sẽ được tinh gọn, cán bộ được trẻ hóa ở 3 chức danh quan trọng: Giám đốc, Phó giám đốc kinh doanh và Kế toán trưởng vì những quy định cụ thể về bộ máy HTX đã được quy định cụ thể, từ đó tạo thuận lợi cho HTX tiếp cận nguồn vốn, chính sách hỗ trợ.

Cùng với sự tác động của công cuộc phòng chống tham nhũng, hệ thống Kiểm toán HTX riêng biệt sẽ thúc đẩy dân chủ tập thể, việc công khai quỹ vốn, tài sản và phân phối lợi ích đối với các bên tham gia. “Đây là điều kiện tốt để ngăn ngừa tệ tham nhũng, lợi ích và tính cục bộ, trong HTX”.

Nâng hiệu quả trong thực tiễn

Liên minh HTX tỉnh BR-VT đã có kế hoạch phối hợp cùng các sở, ban, ngành, mở các lớp tuyên truyền các văn bản (Luật HTX 2023; Nghị định, Thông tư) để giúp nhân dân, HTX và các tổ chức, đơn vị thuận lợi trong tiếp cận. Việc triển khai kịp thời Luật HTX 2023 góp phần nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và Nhân dân về các quy định liên quan đến Hợp tác xã, hiểu sâu hơn về vai trò và tầm quan trọng của phát triển kinh tế tập thể đối với phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương. Kỹ năng hướng dẫn đi liền với các tình huống thực tế một cách phù hợp để các HTX thuận lợi trong nắm bắt, áp dụng Luật HTX 2023 vào thực tiễn.

VPS (An Thảo HTX)